Dan, na bijna drie jaar in China, ga ik voor het eerst naar Beijing. Lang naar uitgekeken, maar de realiteit is dat ik niet snel terug zal gaan, in ieder geval niet voor mijn lol. Begrijp me goed, de stad is zeer indrukwekkend in haar omvang, architectuur, historie en hectiek, waarover hieronder meer. Maar ook vreselijk om je in te moeten bewegen en dat moest ik nogal in verband met het thema van het bezoek: onderzoek doen naar restaurants en winkels waar Westerse voedingswaren worden verkocht in het kader van het lopende marktonderzoek voor Solas Food & Trading. Dus de hele stad door met een lijst van te bezoeken locaties onder de arm die we vooraf via internet en persoonlijke contacten hadden geresearched.

Probleem 1: taxi's. De taxichauffeurs in Beijing hebben onder Chinezen een beetje dezelfde reputatie als Amsterdamse taxichauffeurs onder Nederlanders hebben. Grappig en lollig maar ook arrogant en pedant. Voeg daar ook nog maar rascistisch aan toe. Ik heb op andere plekken in China ook al ervaren dat vrije taxi's buitenlanders nogal eens laten staan om twintig meter verderop wel een Chinees op te pikken. Dat laat zich misschien goedpraten doordat de taxichauffeurs zich schamen omdat ze geen Engels spreken en ze natuurlijk niet aan je kunnen zien dat je je aardig kan redden in het Chinees. In Beijing gebeurde het zoveel, dat ik op een gegeven moment een testje heb gedaan. Karen, mijn Chinese assistente, probeerde een taxi aan te houden nadat ik me achter een bosje had verstopt. Vrijwel onmiddellijk stopte er een taxi voor haar neus. En dat nadat we de twintig minuten daarvoor met zijn beiden een stuk of vijf lege taxi's langs hadden zien scheuren. Toeval? Denk het niet, want de avond ervoor probeerde ik in mijn eentje een taxi te vinden. Duurde een half uur en de zoveelste lege taxi die langskwam en uiteindelijk stopte kreeg de volle laag van een inmiddels bijna schuimbekkende Nuhi. Misschien gebeurt dat wel vaker en hebben ze geen zin in vloekende buitenlanders. Maar die verklaring levert natuurlijk wel een kip-ei-probleem op: wat was er eerst, voorbijrijdende lege taxi's of tierende buitenlanders?

Dan probleem 2: het verkeer. Het is natuurlijk iedereen bekend dat Beijing een klein verkeersprobleempje heeft. Wanneer dat enigszins voorspelbare vertragingen oplevert, zoals in Nederland gedurende de spits, kan je daar nog rekening mee houden. Mijn ervaringen in Beijing zijn anders. Op zaterdagmiddag geen vuiltje aan de lucht – figuurlijk dan, want de lucht is toch behoorlijk vuil – maar op zondagochtend dikke opstoppingen. En op maandagochtend tijdens de spits weer niets. Maar midden op de ochtend weer wel. Onbegrijpelijk. Maar samen met het taxiprobleem maakt het het voortbewegen door Beijing vrijwel onplanbaar. Waardoor je, wanneer je een belangrijke afspraak hebt, maar een auto met chauffeur moet huren om op tijd te komen. Wat ongeveer twee keer zo duur is als een taxi.

Dan de mooie kanten, want die zijn er natuurlijk ook. Ik word iedere keer weer getroffen door de enormiteit van Chinese steden en Beijing vertegenwoordigt daar natuurlijk de overtreffende trap in. Gelukkig kan ik tijdens de lange taxiritten om me heen kijken en van het uitzicht genieten, anders was mijn frustratie nog veel groter geweest. De mengeling van onovertroffen moderniteit en eveneens onovertroffen achtergeblevenheid in ruimtelijke ordening en architectuur werd in Beijing regelmatig zichtbaar. De meest moderne gebouwen in de ene kilometer, afgewisseld met oude, half vervallen gebouwen in de volgende kilometer van dezelfde straat. En daarna weer nieuwe, glimmende combinaties van staal en glas in de daaropvolgende sectie.

Wat ik ook een vreemde combinatie vond, was het samenkomen van winkels van internationale 'brands' zoals Valentino's en Armani met 'seedy' bars en dansgelegenheden op Sanlitun Road, de meest bekende 'barstreet' van China waar veel toeristen en in Beijing wonende expats komen. Ik ben tijdens een avondje op die straat wel twintig keer benadert met de vraag “Lady bar? Lady bar?” terwijl ik langs de etalages van voornoemde 'brands' liep. In andere steden liggen die twee 'functies' toch meestal niet dicht bij elkaar, laat staan in dezelfde straat.

Op de zondag tijdens ons bezoek van een week hebben Karen en ik wat toeristische dingen gedaan. Tian'anmen Plein (groooooot!!), Verboden Stad (groooooot!!) en de CCTV Tower (rraaarrr!!) stonden op het programma, zie foto's.

Gezien alle beveiliging op Tian'anmen denk ik dat ze daar niet zo snel meer een betoging gaan organiseren. Het plein heeft volgens mij de hoogste camera-dichtheid ter wereld. Daarnaast moet je om het centrale deel van het plein op te komen door een beveilingssluis zoals we die allemaal van het vliegveld kennen: röntgenapparatuur, metaaldetectors en fouilleren. Meest opvallend qua architectuur vond ik de enorme Hal van Het Volk, alwaar Het Volk niet welkom is volgens Karen. En natuurlijk het mausoleum van Mao, gebouwd als toegangspoort voor de Verboden Stad in de vijftiende eeuw en na Mao's dood van zijn nieuwe functie voorzien.

De Verboden Stad had ik eigenlijk niet ingewild maar de zaterdagavond voor ons toeristisch dagje spraken we af met David die me op het hart drukte er wel naar toe te gaan. David is de Engelse journalist die ik anderhalf jaar geleden in Jinghong leerde kennen omdat hij de research deed voor Lonely Planet in de provincie Yunnan en die jullie je wellicht nog herinneren uit eerdere verhalen onder zijn bijnaam 'Baijiu David'. Ik ben blij dat ik zijn advies heb opgevolgd want ik heb in mijn dagen al wel wat kasteeltjes gezien maar dit overtreft alles. Tot nog toe had ik drie gebouwen op mijn lijstje die ik onbeschaafd en onbeschaamd groot en excessief vond maar mede daardoor ook heel erg indrukwekkend – de Senaat in Rome, het Pauselijk Paleis in Avignon en het Vaticaan – maar de Verboden Stad staat nu met stip op één waar het verspilling van resources aan onbeschaamde grootheidswaanzin betreft. Het kostte ons twee uur om van het ene einde naar het andere einde te lopen – en het ding is vierkant! Negen-duizend-negen-honderd-en-negen-en-negentig-en-een-halve kamer schijnt het complex te hebben gehad. Er zijn er nog iets van achtduizend van over, nadat de tand des tijds eroverheen is gegaan.

Dan de CCTV Tower, de creatie van ons aller Rem Koolhaas, Neerlands bekendste architect in den vreemde. Wil niets meer met Nederland te maken hebben nadat een van zijn gebouwen ter sloop is gezet (in Den Haag, geloof ik). Typisch kunstenaarsgedrag, een ontwerp duur verkopen en er dan ook nog wat over te zeggen willen houden. Maar mooie gebouwen maakt hij. De vorm van de CCTV Tower is volgens mij de raarste vorm ooit voor een gebouw en kon pas recentelijk worden gebouwd doordat ontwikkelingen in materialen de krachtverdeling nu pas mogelijk maakt. Door de vreemde hoeken in het gebouw verandert het voortdurend van vorm wanneer je er omheen beweegt, zie foto's. Op een of andere wijze vind ik dit soort moderne architectuur toch beter te verteren dan de afschuwelijk verspillende architectuur uit vroeger tijden. Dat werd vooral gedaan op religieuze of politieke gronden, terwijl bij moderne architectuur functionaliteit ook nog redelijk hoog in het vaandel staat, naast de megalomanie en politiek die er natuurlijk ook bijhoort.

Dus, al met al een aardig geslaagd tripje. Veel research gedaan dus we komen met een berg data weer terug en ondertussen ook nog wat mooie dingen gezien. Zo hoort het.